جراحی سنگ کلیه به روش عمل باز
سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع سیستم ادراری است که می‌تواند باعث درد شدید و مشکلات در تخلیه ادرار شود. روش‌های مختلفی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد که بسته به نوع، اندازه و محل سنگ می‌تواند متفاوت باشد. یکی از این روش‌ها، جراحی باز است که در شرایط خاصی که سنگ بزرگ بوده و سایر روش‌های درمانی کارساز نباشند، استفاده می‌شود. این روش از جمله قدیمی‌ترین و موثرترین روش‌ها برای برداشتن سنگ‌های بزرگ و پیچیده کلیه است. در این مقاله به بررسی کامل این روش جراحی، علائم سنگ کلیه، دلایل نیاز به جراحی و مراحل بهبود پس از آن پرداخته می‌شود.
برای راحتی شما، فهرست زیر شامل سوالات کلیدی در مورد سنگ کلیه و جراحی باز است. با کلیک بر روی هرکدام از عناوین، می‌توانید مستقیماً به توضیحات مربوطه دسترسی پیدا کنید
- سنگ کلیه چیست؟
- چه زمان نیاز به جراحی باز سنگ کلیه است؟
- علائم سنگ کلیه چیست؟
- انواع روش‌های درمان سنگ کلیه کدامند؟
- جراحی باز سنگ کلیه چگونه انجام می‌شود؟
- خطرات و عوارض احتمالی جراحی باز چیست؟
- بهبود و دوران نقاهت پس از جراحی باز سنگ کلیه چگونه است؟
- آیا جراحی باز سنگ کلیه عوارض طولانی‌مدت دارد؟
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه توده‌های سختی هستند که از کریستال‌های مواد معدنی و نمکی موجود در ادرار به وجود می‌آیند. این سنگ‌ها ممکن است کوچک و به اندازه یک دانه شن باشند یا به اندازه‌ای بزرگ شوند که باعث انسداد مجاری ادراری شوند. عوامل مختلفی مانند کم‌آبی، رژیم غذایی نامناسب، عفونت‌ها و بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند منجر به تشکیل سنگ کلیه شوند. نوع و ترکیب سنگ‌ها ممکن است متفاوت باشد؛ برخی از سنگ‌ها از کلسیم، اگزالات یا اسید اوریک تشکیل می‌شوند
چه زمان نیاز به جراحی باز سنگ کلیه است؟
در بیشتر موارد، سنگ کلیه با استفاده از روش‌های غیرجراحی مانند سنگ‌شکنی با امواج صوتی، یورتروسکوپی یا درمان دارویی دفع می‌شود. با این حال، در شرایط خاصی جراحی باز ضروری می‌شود:
در صورت شکست روش‌های درمانی دیگر و یا وضعیت فیزیکی خاص بیمار که نیاز به جراحی باز دارد.
سنگ‌های بسیار بزرگ یا پیچیده که با روش‌های دیگر قابل خارج شدن نیستند.
سنگ‌هایی که باعث انسداد شدید در مجاری ادراری شده و عملکرد کلیه را تهدید می‌کنند.
هنگامی که عفونت‌های مکرر ادراری یا آسیب‌های شدید به کلیه ناشی از سنگ وجود داشته باشد.
علائم سنگ کلیه چیست؟
سنگ‌های کوچک کلیه ممکن است بدون علامت باشند و به طور طبیعی دفع شوند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر یا آن‌هایی که در مسیر مجاری ادراری گیر می‌کنند، می‌توانند علائم زیر را به همراه داشته باشند:
احساس سوزش هنگام دفع ادرار.
درد شدید و ناگهانی در پهلو، کمر یا زیر شکم که به عنوان کولیک کلیوی شناخته می‌شود.
وجود خون در ادرار (هماچوری).
تهوع و استفراغ.
ادرار بدبو یا کدر.
نیاز مکرر به ادرار کردن.
تب و لرز (در صورت وجود عفونت).
انواع روش‌های درمان سنگ کلیه کدامند؟
بسته به اندازه، نوع و محل سنگ کلیه، روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد:
جراحی باز: برای سنگ‌های بزرگ یا پیچیده که نمی‌توانند با روش‌های دیگر درمان شوند، از جراحی باز استفاده می‌شود.
درمان دارویی: برای سنگ‌های کوچک و قابل دفع، پزشک ممکن است داروهایی برای تسکین درد و کمک به دفع طبیعی سنگ تجویز کند.
سنگ‌شکنی با امواج صوتی (ESWL): در این روش، امواج ضربه‌ای به سنگ کلیه فرستاده می‌شود تا سنگ‌ها شکسته و به قطعات کوچکتری تقسیم شوند که از طریق ادرار دفع شوند.
یورتروسکوپی: با استفاده از ابزاری به نام یورتروسکوپ که از مجرای ادرار وارد می‌شود، سنگ‌ها شناسایی و خارج می‌شوند.
جراحی باز سنگ کلیه چگونه انجام می‌شود؟
جراحی باز شامل برشی بزرگ در ناحیه پهلو یا شکم است که به جراح اجازه می‌دهد به کلیه دسترسی پیدا کرده و سنگ را از کلیه یا مجاری ادراری خارج کند. این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و ممکن است چند روز بستری در بیمارستان نیاز باشد. در این نوع جراحی، جراح با دقت بالا سنگ را شناسایی و خارج می‌کند و پس از آن محل جراحی بخیه می‌شود. این نوع جراحی معمولاً برای سنگ‌های بزرگ یا زمانی که روش‌های کمتر تهاجمی موفقیت‌آمیز نباشند، انجام می‌شود.
خطرات و عوارض احتمالی جراحی باز چیست؟
جراحی باز، مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است با برخی خطرات و عوارض همراه باشد:
تشکیل زخم و اسکار: ایجاد زخم‌های ناشی از برش جراحی ممکن است ظاهر بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
خونریزی: یکی از عوارض جراحی باز است که ممکن است نیاز به انتقال خون داشته باشد.
عفونت: خطر ابتلا به عفونت در ناحیه جراحی وجود دارد که ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک داشته باشد.
آسیب به بافت‌های اطراف: در برخی موارد، ممکن است به بافت‌های مجاور کلیه یا حتی خود کلیه آسیب وارد شود.
مشکلات بیهوشی: واکنش به داروهای بیهوشی ممکن است در برخی بیماران رخ دهد.
بهبود و دوران نقاهت پس از جراحی باز سنگ کلیه چگونه است؟
دوران نقاهت پس از جراحی باز معمولاً طولانی‌تر از روش‌های کم‌تهاجمی است و ممکن است بیمار به چند هفته استراحت نیاز داشته باشد تا به زندگی عادی بازگردد. نکات مهم در دوران نقاهت شامل:
پیگیری پزشکی: بیمار باید به صورت منظم برای پیگیری و بررسی وضعیت به پزشک مراجعه کند
استراحت کافی: بیمار باید تا زمان بهبودی کامل استراحت کند.
مراقبت از زخم: تمیز نگه داشتن محل جراحی و تعویض به موقع پانسمان برای جلوگیری از عفونت ضروری است.
مصرف داروهای تجویز شده: بیمار باید داروهای آنتی‌بیوتیک و مسکن‌های تجویز شده را به موقع مصرف کند.
پرهیز از فعالیت‌های سنگین: بیمار باید از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت‌های فیزیکی شدید خودداری کند.
آیا جراحی باز سنگ کلیه عوارض طولانی‌مدت دارد؟
در بیشتر موارد، بیماران پس از جراحی باز سنگ کلیه به طور کامل بهبود می‌یابند. با این حال، برخی افراد ممکن است با مشکلاتی مانند:
کاهش عملکرد کلیه در موارد نادر. این عوارض در موارد نادر رخ می‌دهند و اغلب با پیگیری‌های منظم پزشکی قابل مدیریت هستند
درد مزمن در ناحیه جراحی.
تشکیل زخم‌های داخلی که ممکن است منجر به انسداد مجاری ادراری شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پس از جراحی یا درمان، علائمی مانند درد شدید، تب و لرز، خونریزی غیرطبیعی یا عفونت در محل جراحی دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت تجربه مشکلاتی در ادرار کردن یا مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در ادرار، مراجعه به پزشک ضروری است.
